Berrikuspen sistematikoak: Hasiera

Ongi etorri Berrikuspen sistematikoei buruzko LibGidara!

LibGida honen helburua lan zientifiko mota hauei buruz eta beren sortze-prozesu orokorrari buruz informazioa ematea da, ideia nagusi batzuk eta aholku baliagarriak emanez eta baita gure ikerlariei bilaketa urratsean laguntza eskeiniz ere.

LibGida honetan, besteak beste, berrikuspen motak eta burutzeko urratsak azalduko ditugu, protokoloa eta eskura ditugun hainbat baliabide.

Ezaugarri nagusiak

  • Helburu argi bat izan behar du
  • Aldez aurretik zehaztutako hautagarritasun-irizpideak beteko ditu
  • Errepika daiteken metodologi esplizitua behar du
  • Hautagarritasun-irizpideak dituzten ikerlan guztiak bilatzen saiatzeko bilaketa sistematiko eta ulergarri bat izan beharko du
  • Aurkikuntzen sintesia ematen du

Zer dira berrikuspen sistematikoak?

Beste ikertzaile batzuek sortutako informazioa aztertzen duen lan zientifikoa da. Helburua abiapuntu-galdera bati erantzutea da gai horren inguruan sortu diren lan egokienen laburpen zehatza eta aurreiritzi gabekoa eginez. Metodologia sistematiko eta zehatzak erabiltzen dira, ondorioak atera eta erabakiak hartu ahal izateko.

“A systematic review attempts to collate all the empirical evidence that fits pre-specified eligibility criteria in order to answer a specific research question. It uses explicit, systematic methods that are selected with a view to minimizing bias, thus providing more reliable findings from which conclusions can be drawn and decisions made” (Antman et al 1992, Oxman and Guyatt 1993)

Berrikuspen sistematikoen erakunde nagusiak

Erakundea Esteka Arloak
Cochrane Collaboration https://www.cochrane.org/ Eraginkortasun-berrikuspenak; Osasungintza
Joanna Briggs Institute (JBI) https://jbi.global/ Batez ere erizaintza, berrikuspen kualitatiboak barne
Campbell Collaboration https://www.campbellcollaboration.org/ Hezkuntza, nazioarteko garapena, gizarte-ongizatea
What Works Clearinghouse https://ies.ed.gov/ncee/WWC/ Hezkuntza
International Initiative for Impact Evaluation https://www.3ieimpact.org/ Esku-hartze sozial eta ekonomikoen eraginkortasuna errenta baxu eta ertaineko herrialdeetan
Network for Business Sustainability https://nbs.net/ Ingurumen-politika, hornikuntza-kate eta berrikuntzari buruzko berrikuspen sistematikoak

Glosario txikia

  • Critical appraisal: Ebidentziak arretaz eta sistematikoki ebaluatzeko prozesua, haren egokitasuna, garrantzia, sinesgarritasuna eta balioa erabakiz
  • Eligibility: Hautagarritasuna, hautagarritasun-irizpideak betetzearen kualitatea
  • Inclusion criteria: Hautagarritasun-irizpideak: ikerlan batek berrikuspen sistematiko batean sartu ahal izateko ezaugarriak, aurretik adostu eta ezarritakoak
  • Screening: Berrikuspen sistematiko baterako hautagarri izan daitezken ikerlanak aukeratzeko prozesua, inklusio eta baztertze-irizpideak kontuan izanik
  • Quality assessment: (edo quality appraisal; risk of bias assessment): Berrikuspen sistematiko batean sartzen diren ebidentzien kalitatea ebaluatzeko neurketa normalizatu bat
  • Bias: Ikerlan bateko emaitz distorsionatu edo zehaztasunik gabekoak, ikerlanaren garapenean, txostena egitean edo diseinuan egindako akats sistematikoen ondorioz gertatzen direnak
  • Protocol: (edo berrikuspen-protokoloa): Berrikuspen sistematikoan erabili beharreko metodoak argi eta garbi jasotzen dituen idatzizko dokumentu bat
  • PICO: ebidentzia kuantitatiboen sintesien inklusio- eta baztertze-irizpideen garapena gidatzeko erabiltzen den akronimo mnemoteknikoa.